Ξηρασία στο «κόκκινο» αντιμετωπίζει τα τελευταία τρία χρόνια, τουλάχιστον, ο Δήμος Βιάννου στον νομό Ηρακλείου, με τον δήμαρχο Παύλο Μπαριτάκη να μιλάει στον «Ελληνα Αγρότη» σήμερα για όλα τα ζητήματα που απασχολούν τον αγροτικό τομέα του συγκεκριμένου δήμου, με το πρόβλημα του νερού όμως, να το χαρακτηρίζει ο ίδιος ως το νούμερο ένα.
«Τα αποθέματα νερού έχουν μειωθεί επικίνδυνα» όπως χαρακτηριστικά μας λέει, ενώ μιλάει αναλυτικά στην εφημερίδα μας και για τις διεκδικήσεις της δημοτικής Αρχής απέναντι στην Πολιτεία, σε όλα τα θέματα του πρωτογενή τομέα, με την άρδευση να είναι το μεγαλύτερο θέμα, για το οποίο ο Δήμος Βιάννου δίνει διαρκείς μάχες κάθε χρόνο!
«Ο Δήμος Βιάννου εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αφού έχουν μειωθεί τα αποθέματα νερού. Η ποσότητα του νερού που υπάρχει σήμερα δεν επαρκεί προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες και της άρδευσης και της ύδρευσης σε κάποια χωριά. Είμαστε πραγματικά σε αδιέξοδο!
Αυτή η κατάσταση μας οδήγησε να λάβουμε έκτακτα μέτρα. Να αποτρέψουμε τους παραγωγούς να καλλιεργήσουν δεύτερη καλλιέργεια που φύτευαν το καλοκαίρι και μιλάμε κυρίως για κηπευτικά. Ο σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε την ελαιοκαλλιέργεια. Δηλαδή, να μπορέσουν να ποτίσουν οι άνθρωποι τις ελιές τους το καλοκαίρι. Να διατηρηθεί αυτή η καλλιέργεια, που είναι κυρίαρχη για τη Βιάννο. Βέβαια, πάντα με περιορισμούς των ποσοτήτων νερού το οποίο χρησιμοποιείται. Εχουμε πει ότι πρέπει να μειωθεί η ποσότητα του νερού. Γιατί το νερό, δυστυχώς, δεν επαρκεί. Εχουμε γεωτρήσεις που έχει πέσει η στάθμη τους. Εχουμε γεωτρήσεις που έχουν σταματήσει να λειτουργούν και αυτό μας δημιουργεί προβλήματα στην ομαλή διαδικασία της άρδευσης διάφορων περιοχών. Παράλληλα έχουμε και οικισμούς που μένουν και από πόσιμο νερό, όπως ο Βαχός, η Μέση, το Αφρατί κ.λπ., που είναι οικισμοί που υποφέρουν και στην ύδρευση. Δεν επαρκούν οι ποσότητες νερού για να καλύψουμε τις αυξημένες ανάγκες της ύδρευσής τους.
Πόσο κάτω έχει πέσει σήμερα η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα στον δήμο σας;
Είναι περιοχές που ο υδροφόρος ορίζοντας έχει πέσει πάνω από 20 μέτρα, όπως είναι η περιοχή της Αρβης. Σε κάποιες γεωτρήσεις της Εμπάρου. Στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου, του Πεύκου, έχουμε μεγάλη πτώση.
Και έχουμε και υφαλμύρωση του νερού;
Υφαλμύρωση παρατηρείται από πιο παλιά θα έλεγα σε καμιά δυο γεωτρήσεις. Μα, βγάζουν υψηλά χλώρια και μας προβληματίζει αυτό. Αλλά αυτή τη στιγμή εκτεταμένη υφαλμύρωση δεν έχουμε. Είναι όμως μία ή δύο γεωτρήσεις που μας δίνουν στοιχεία υφαλμύρωσης. Το ξέρουμε αυτό και το παρακολουθούμε.
Και προφανώς υπάρχει μεγάλο πρόβλημα και με τα θερμοκήπια. Διότι στις περιοχές αυτές υπάρχουν πολλά θερμοκήπια. Τι γίνεται στις περιπτώσεις αυτές;
Ολος ο Νότος ο δικός μας. Οι νότιες περιοχές της Αρβης, του Αγίου Βασιλείου, του Βαχού, της Ψαρής Φοράδας έχουν πολλές θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Το θέμα είναι ότι η καλλιέργεια ξεκινάει τον Οκτώβριο και ολοκληρώνεται τώρα, μέχρι τις 10 με 15 Απριλίου. Καταφέραμε να κρατήσουμε πέρυσι την καλλιέργεια αυτή. Να ποτίσουν οι άνθρωποι. Διότι είναι μια καλλιέργεια που τραβάει μεγάλες ποσότητες νερού. Και για τον λόγο αυτό λέμε το καλοκαίρι να μην επαναλάβουν οι παραγωγοί νέα φύτευση, μέχρι να πάμε πάλι στον Οκτώβριο. Γιατί δεν μπορούμε να ποτίσουμε μαζί και ελιές και κηπευτικά…
Το καλοκαίρι ποτίζετε μόνο τις ελιές εξ ανάγκης έτσι δεν είναι;
Τις ελιές συν την καλλιέργεια της μπανάνας, που είναι μια μόνιμη καλλιέργεια, που δεν μπορούμε να την αποτρέψουμε. Πρέπει να τη συντηρήσουμε. Και έχει αποτρέψει για φέτος τη δεύτερη καλλιέργεια κηπευτικών. Εχουμε πει ότι απαγορεύεται. Δεν μπορούμε να τη συντηρήσουμε.
Τα αιτήματα τώρα της δημοτικής Αρχής προς την Πολιτεία ποια είναι σε ό,τι αφορά τα ζητήματα του νερού;
Εχουμε πολλά αιτήματα. Πρώτα πρώτα, να χρηματοδοτηθεί το φράγμα Αμιρών – Αγίου Βασιλείου. Ενα πάγιο αίτημα. Εχουμε ώριμη μελέτη. Ενα φράγμα που θα καλύψει τις περιοχές της κοιλάδας της Αρβης, τις ανάγκες των θερμοκηπιακών καλλιεργειών. Είναι προϋπολογισμού γύρω στα 19 εκατομμύρια ευρώ. Και περιμένουμε τη χρηματοδότησή του ως ένα έργο το οποίο έχει πλήρη ωριμότητα φακέλου. Από εκεί και μετά έχουμε ζητήσει τη χρηματοδότηση κάποιων νέων γεωτρήσεων, με ένα κόστος περίπου 800.000 ευρώ, ώστε να μπορέσουμε να καλύψουμε με αυτές τις γεωτρήσεις κάποιες άμεσες και επιτακτικές ανάγκες σε περιοχές όπου έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Και ένα τρίτο, στον σχεδιασμό μας έχουμε τη χρηματοδότηση μελετών για τέσσερις νέες λιμνοδεξαμενές, ώστε να λύσουμε τοπικά το πρόβλημα μεσοπρόθεσμα δηλαδή. Οι μελέτες είναι κόστους 2 εκατομμυρίων ευρώ. Εχουμε κάνει την προκαταρκτική εκτίμηση του φακέλου. Τον έχουμε ετοιμάσει. Και έχουμε απευθυνθεί στην Περιφέρεια Κρήτης, το υπουργείο Εσωτερικών, το υπουργείο Περιβάλλοντος, ακόμα και στο Γραφείο του Πρωθυπουργού έχουμε υποβάλει την πρότασή μας. Να αρχίσει η χρηματοδότηση κάποιων μελετών, στα σημεία που μπορούμε να συγκεντρώσουμε νερό, να το χρησιμοποιήσουμε σε κάποιες θερμοκηπιακές καλλιέργειες και όχι μόνο.
Διεκδίκηση αποζημιώσεων ελαιοπαραγωγών
«Είναι ένα γενικό αίτημα το αίτημα των αποζημιώσεων των ελαιοπαραγωγών λόγω της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να τεθεί συνολικά. Η Κρήτη αντιμετωπίζει έντονα το πρόβλημα και θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί. Να τεθεί κάτω από τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης για ελαιοκαλλιέργεια και για όλες τις καλλιέργειες».
Πόσο έχει πληγεί η ελαιοκαλλιέργεια
«Ακόμα και φέτος, που θα μπορούσε να είναι μια ιδανική χρονιά και να είχαμε αρκετά μεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που παράγαμε τελικά, χάθηκε η παραγωγή…»
«Eχει επηρεαστεί από την ξηρασία σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό η ελαιοκαλλιέργεια της Βιάννου. Διότι οι επιπτώσεις ήταν και φέτος στην παραγωγή μεγάλες …
Ακόμα και φέτος, που θα μπορούσε να είναι μια ιδανική χρονιά και να είχαμε αρκετά μεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που παράγαμε τελικά, χάθηκε η παραγωγή λόγω της ξηρασίας. Και αυτό που φοβόμαστε είναι ότι τώρα, την εποχή που γίνεται η καρπόδεση, αν επικρατήσουν συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και παράλληλα υπάρχει έλλειψη νερού, θα έχουμε μειωμένη καρπόδεση, κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή και για τη νέα ελαιοκομική περίοδο.
Το καταλαβαίνουμε όλοι ότι η έλλειψη νερού δημιουργεί κακές συνθήκες στην παραγωγική διαδικασία και ειδικότερα στην παραγωγή του ελαιολάδου. Δεν ξέρω αν τοπικά το επηρεάζει, αλλά σίγουρα ποσοτικά δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα. Μειώνεται η ποσότητα στο παραγόμενο ελαιόλαδο».
Είναι πάντως μεγάλες οι μειώσεις από χρόνο σε χρόνο, κυρίως τα τελευταία χρόνια. Ετσι δεν είναι;
Πέρυσι ήταν σχεδόν μηδενική η παραγωγή. Φέτος πήγε καλύτερα, όχι όμως στα ποσοστά που περιμένουμε ότι θα είχαμε. Θεωρώ ότι δεν πιάσαμε τις ιδανικές ποσότητες, όταν άλλες εποχές, όπως την περίοδο 2021-2022, είχαμε πάρα πολύ καλά αποτελέσματα. Οταν λοιπόν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι καλές και δεν υπάρχει και το νερό να ποτιστεί η ελιά, όταν το χρειάζεται, τότε σαφώς η παραγωγή μειώνεται.
Στις καλές εποχές σε τι παραγωγή ελαιολάδου έφτανε ο Δήμος Βιάννου;
Ξεπερνούσαμε τους 5 με 6 χιλιάδες τόνους εδώ, στον Δήμο Βιάννου.
Δακοκτονία
Νέα προσπάθεια από την Περιφέρεια Κρήτης, με σοβαρές ενέργειες από τον αρμόδιο αντιπεριφερειάρχη Ηρακλείου Σταύρο Τζεδάκη, να ενισχυθεί και να βελτιωθεί δραστικά το οπλοστάσιο κατά του δάκου. Πώς είναι η κατάσταση στη Βιάννο στον τομέα της δακοκτονίας;
Η δακοκτονία είναι ένα από τα συστατικά της καλής ελαιοπαραγωγής. Και παλιότερα είχαμε προβλήματα με τη δακτοκτονία. Θεωρώ ότι η Περιφέρεια Κρήτης καταβάλλει μια μεγάλη προσπάθεια πραγματικά. Δείχνει μεγάλη ευαισθησία. Εμείς στηρίζουμε τα προγράμματα δακοκτονίας. Αυτό που διεκδικούμε είναι καλύπτονται τα πραγματικά ελαιόδεντρα. Θα πρέπει να είναι η δακοκτονία τέτοια, ώστε να καλύπτονται τα πραγματικά ελαιόδεντρα, που είναι πολύ περισσότερα από αυτά που έχουν δηλωθεί. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί μία έλλειψη στη δακοκτονία της περιοχής και αυτό αποτυπώνεται στην πορεία. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι λοιπόν να γίνει η αποτύπωση όλων των καλλιεργούμενων με σημερινές συνθήκες ελαιόδεντρων. Και το υπουργείο να καλύψει το πρόγραμμα αυτό σύμφωνα με αυτά που ζητάει και διεκδικεί η Περιφέρεια Κρήτης, η οποία είναι γνώστης και ξέρει τις πραγματικές ανάγκες.
Οποιαδήποτε καινοτομία υπάρχει θεωρούμε ότι πρέπει να προχωράει και να στηρίζεται. Πέρα από τον παραδοσιακό δηλαδή τρόπο, της καταπολέμησης του δάκου με τους ψεκασμούς, εάν υπάρχει και κάποια άλλη πρόταση, είτε να πάμε σε παγίδες είτε σε εναλλακτικούς τρόπους για την αντιμετώπιση του δάκου, εμείς τη στηρίζουμε, βοηθάμε και θα είμαστε κοντά σε αυτήν την προσπάθεια.
Στο μεταξύ, θα πρέπει να δούμε και κάτι άλλο, το οποίο και προφανώς δεν αφορά μόνο τη Βιάννο. Είναι ένα γενικότερο φαινόμενο. Οι ίδιοι οι παραγωγοί και αναφέρομαι κυρίως στους ελαιοπαραγωγούς, δεν δείχνουν και την απαραίτητη συμμόρφωση ως προς την ορθολογική χρήση του νερού. Θεωρούν, δηλαδή, ότι όσο περισσότερο ποτίσουν τα δέντρα τους τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουν. Ομως αυτό είναι κάτι λάθος.
Τι μπορούμε να πούμε για να ολοκληρώσουμε με το ζήτημα αυτό τη συνέντευξή μας;
Αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα: Οτι δεν συμμορφώνονται. Και αυτό θα αποβεί σε βάρος των παραγωγών. Δηλαδή το να εξαντλήσουμε ό,τι αποθέματα έχουμε σε καλλιέργειες, που ενδεχομένως πολλές φορές δεν είναι κερδοφόρες για τους καλλιεργητές -ειδικά στις καλοκαιρινές καλλιέργειες-, αυτό δημιουργεί πρόβλημα. Γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η προσπάθεια πρέπει να είναι συνολική. Δεν είναι μόνο να ανακοινώνουμε μέτρα. Δεν είναι το θέμα να βάζουμε πρόστιμο ή να λαμβάνουμε κάποια διοικητικά μέτρα σε βάρος των παραγωγών μας. Δεν το θέλουμε αυτό. Εμείς θέλουμε να τηρήσουν τα μέτρα. Να είναι σωστοί απέναντι σε αυτή τη δύσκολη περιπέτεια που περνάμε. Διότι αυτό αφορά πρωτίστως τους παραγωγούς. Εάν μειώσουμε τους πόρους ή εάν εξαντλήσουμε τις γεωτρήσεις, δεν θα υπάρχει νερό στη συνέχεια να κάνουμε καμία καλλιέργεια. Και θα πάμε σε ερημοποίηση.
Μάλιστα, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης εξέδωσε προχθές ειδικές οδηγίες, οι οποίες λίγο πολύ είναι πάνω στα μέτρα αυτά που έχουμε πάρει. Και το πρώτο που λέει είναι για τους παραγωγούς. Να αλλάξουμε τον τρόπο ποτίσματος. Να δούμε τις καλλιέργειες οι οποίες τραβούν μεγάλες ποσότητες νερού. Να δούμε τι προσπάθεια μπορούμε να κάνουμε. Πάντα σε συνεργασία με τους γεωπόνους, μπορούμε να αλλάξουμε τους παραδοσιακούς τρόπους καλλιέργειας. Υπάρχουν νέοι τρόποι, να έρθει η Πολιτεία να στηρίξει αυτές τις επενδύσεις, ώστε να μπορούμε να περιορίσουμε τη χρήση του νερού.
Για παράδειγμα, δεν νοείται σήμερα θερμοκήπιο να μην έχει μία δεξαμενή ομβρίων για να μαζεύει το νερό της βροχής. Μιλήσαμε με παραγωγούς που έχουν δεξαμενές και κάλυπταν δύο και τρεις μήνες τις ανάγκες των καλλιεργειών τους σε άρδευση από το νερό της βροχής. Που έκανε πέντε βροχές τον χειμώνα. Αν λοιπόν αυτό γίνεται απ’ όλους, φανταστείτε τι εξοικονόμηση νερού θα έχουμε. Το νερό αυτό τρέχει στους δρόμους και τα ρυάκια και χάνεται»…
